یکی از رایج‌ترین و مخرب‌ترین عادت‌های زندگی این است که به شکل مستمر خود و زندگی‌مان را با دیگران مقایسه کنیم.
ما معمولا خود را با خانواده، همکاران، دوستان، همسایه‌ها و حتی سلبریتی‌های دنیای مجازی و گاهی هنرپیشه‌ها نیز مقایسه می‌کنیم.
امروزه صفحات مجازی محل نمایش زندگی روزمره تعداد زیادی از افراد و نشان دادن ظاهر لوکس، خوشبختی و روابط بی‌نقص زندگی آنها شده است.
نظریه مقایسه اجتماعی:
حدود هفتاد سال پیش روانشناس اجتماعی لئون فستینگر نظریه مقایسه اجتماعی را مطرح نمود.
طبق این نظریه تمایل انسان به مقایسه و ارزیابی خود طبیعی است. مقایسه اجتماعی به ما کمک می‌کند خود و جهان اجتماعی اطراف‌مان و جایگاه خود را در محیط‌مان بهتر درک کنیم.
ما دائما خود را به شکل های گوناگون با دیگران مقایسه می‌کنیم و براساس نتایج این مقایسه احساس لذت یا رنج می‌کنیم.
فرض کنید در یک باشگاه ورزشی عضو هستید، مقایسه عملکرد خود با افراد موفق و قهرمان رشته ورزشی‌تان به شما کمک می‌کند که عملکرد خود را ارزیابی نموده و تلاش خود را افزایش دهید تا بتوانید به سطح بالاتری از عملکرد و نتایج دست یابید.
اما عادت به مقایسه اجتماعی به مرور باعث ایجاد خشم، حسادت، نشخوارهای ذهنی و احساس ناامنی می‌شود، همچنین احساس کفایت و خودارزشمندی و اعتمادبنفس افراد را نیز کاهش مي‌دهد و شادماني افراد را تخريب مي‌كند.
بنابر نظريه سونجا ليوبوميرسكي يكي از عوامل تضعيف يا تخريب شادماني انسان در زندگي، مقايسه كردن خود با ديگران و ناديده گرفتن يا دستكم گرفتن داشته‌ها و دستاوردهاي‌مان است.
ريشه‌هاي مقايسه:
والديني كه مدام كودكان را از لحاظ هوش و استعداد، موفقيت در درس، ورزش، هنر، زيبايي و خصوصيات فيزيكي و اخلاقي و … با كودكان ديگر مقايسه مي‌كنند، آسيب زيادي به احساس كفايت،ارزشمندي و عزت‌نفس كودكان وارد مي‌كنند.
اين والدين معمولا تلاش دارند كودكان را وارد فضاي رقابتي نموده و آنها را وادار نمايند كه به ايدآل‌هاي موردنظر والدين دست يابند. لذا از همان اوان كودكي احساس رقابت، حسادت، خشم، كمال‌طلبي و نارضايتي را در آنها برانگيخته و تقويت مي‌كنند و اين رويه غلط توسط مدارس و جامعه رشد و تداوم پيدا مي‌كند.
راهكارهای پیشگیری و رهایی از مقایسه ناسالم:
آگاهی و تغییر رویکرد والدین و مدرسه:
والدين نسبت به اثرات سوء و آسيب‌هاي اين نوع نگرش و رفتارها بر كودكان آگاه‌تر شده و به جاي مقايسه و تحقير فرزندان، آنها را تشويق و تحسين نمايند و به ويژگي‌ها، استعداد و توانمندي‌هاي خاص فرزندان توجه نموده و براي تقويت و رشد سالم آنها تلاش كنند.
در مدارس سيستم مشاركتي و مسئوليت مدار جايگزين سيستم رقابتي و مقايسه دانش‌آموزان شود. مدرسه به محلي براي آموختن و تمرين مهارت‌ها و ارزش‌هاي زندگي مثل همدلي، ياري، دوستي، احترام و مشاركت تبديل شود.
شكرگزاري:
نسبت به داشته‌ها، نعمت‌ها، توانمندي هاي خود آگاه شده و درباره آنها تامل كنيد و از بابت آنها شكرگزار و قدردان باشيد.
دفترچه كوچك شكرگزاري براي خود تهيه و از بابت هرآنچه در زندگی‌تان شکرگزار هستید، یادداشت روزانه برداشته و هرازگاهی آنها را مرور کنید.
فعال باشيد:
فعاليت به جاي ركود مي‌تواند ما را از توجه افراطي به زندگي ديگران و مقايسه دائمي برهاند.
زمان خود را با برنامه‌هاي مفيد پر كنيد، براي مثال در اوقات فراغت ورزش يا پياده‌روي نماييد، مطالعه كنيد، در گروه‌هاي فرهنگي و دوستانه سالم عضو شويد، موسيقي گوش دهيد و يا كارهاي هنري انجام دهيد.
فعاليت جديدي بياموزيد يا مهارتي را ارتقا دهيد. اين كار اعتمادبنفس شما را تقويت مي‌كند.
از فضاي مجازي هوشمندانه استفاده نماييد:
به تعقيب افراد و مطالب مفيد بپردازيد، از تعقيب افرادي كه در حال نمايش زندگي لوكس و خوشبختي بي‌نقص خود هستند، دوري كنيد.
ساعات پرسه زدن در فضاي مجازي را كوتاه و مديريت كنيد.
خودتان را با خودتان مقايسه كنيد يا مقايسه خود با ديگران براي الگوبرداري و انگيزه‌بخشي باشد:
هرازگاهي پيشرفت و دستاوردهاي‌تان را بررسي و ارزيابي كنيد، رشد خود را بسنجيد و به دستاوردهاي افراد موفق در حوزه‌هاي مدنظرتان براي انگيزه‌بخشي و الگوبرداري توجه نماييد و اهداف‌تان را متناسب با توانمندي‌ها و نتايج اين ارزيابي‌ها تعديل كرده و دوباره بنويسيد.
اهداف خود را به گام‌هاي كوچك تقسيم كنيد:
از تقسيم اهداف كلي به جزئي‌تر كه احتمال موفقيت شما در آنها بيشتر باشد، استفاده كنيد.
بعد از هر موفقيت، به خودتان تبريك گفته و جشن كوچكي براي خودتان بگيريد.
سپس به پله بعدي برويد و گام‌به‌گام مسير رسيدن به اهداف خود را طي كنيد.
از روانشناس و مشاور كمك بگيريد:
اگر بسيار درگير مقايسه منفي خود با ديگران و رقابت ناسالم هستيد و اين طرز نگرش و زندگي شما را آزار مي‌دهد و باعث ايجاد ناراحتي و رنج شما شده و روي روابط شما نيز اثر منفي گذاشته، از كمك متخصصين استفاده كنيد تا مشكل خود را حل نماييد.
سحر فیضی
آخرین نظرات: